Sorularla Konkordato

Konkordato her şeyden önce iflas, rant sağlama yöntemi ya da kasıtlı olarak borçlanıp devlete sığınma yöntemi değildir. (Bkz. 8. madde Komiserin Borçlu ve Alacaklılar Yönünden Davranışları Nelerdir) Konkordato; dürüst borçlunun, borcunu ödeyememe ya da gelecek ödeyemeyecek olma durumunda ilan için ticaret mahkemelerinden talep ettiği bir uygulamadır.

Konkordato talep etmek için bir şirket olma zorunluluğu yoktur. Ticari işletmeler veya şahıslar da gerekli belgeler ile mahkemeye başvurarak konkordato talep edebilir. Ancak konkordatonun mahkeme maliyeti, dosya hazırlama ve avukat masrafı toplamı düşük ve orta gelir seviyesindeki vatandaşlarımız için fazladan külfet geleceği için vatandaşların konkordato ilan ettiği durumlar nadir olarak görünmektedir. “Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu……………………………………. konkordato talep edebilir.” 2004 sayılı İcra İflas Kanunu madde 285. Ayrıca, alacaklı olan kişi ya da kurumlar da kendisine borçlu olan kişi ya da kurumlar için konkordato talep edebilir.

Konkordato talep etmek için, borçlunun durumunu kısaca finansal olarak kanıtlayan ve konkordato mühletinin kendisine ve alacaklılara ne şekilde katkı göstereceğini belirten dökümanlar, asliye ticaret mahkemesine sunulur. Bu dökümanların hazırlanması zaman alabilir; çünkü bir şirketin tüm önemli muhasebe hesapları ile ilgili ayrıntılar uygun bir şekilde belirtilir.  Başvuru, şirket veya ticari işletme ise, merkez adresini sınırlarını içine alan ticaret mahkemesine, şahıs ise ikametgah adresi sınırlarını içine alan ticaret  mahkemesine yapılır. Söz konusu bölgede ticaret mahkemesi yoksa hukuk mahkemesine müracaat edilir.

Konkordato dosyası, mahkemeye konkordato ilanı için verilen belgelerin bütünüdür. Hazırlanan dosya, mahkemeye heyeti tarafından incelenir. Dosyada mahkeme heyetinin istediği belgeleri tamamı ile sunulursa kanunda da belirtildiği gibi mahkeme tarafından derhal 3 aylık geçici mühlet ilan edilir. Bu açıdan konkordato dosyasının mahkeme heyeti standartlarına göre oluşturulması büyük önem arz etmektedir. Aksi halde, mahkeme heyeti başvuruyu reddedebilir ya da bazı ufak eksiklerde borçluya tamamlaması için süre verebilir. Mahkeme tarafından dosyalar kabul edildiği takdirde, ilan için dava açmak sebebiyle mahkemeye gider avansı ve dava harcı yatırlır.

Konkordato ilanı için yapılacak olan harcamalar;

• Mahkeme Masrafı
• Dosya Hazırlatma Masrafı
• Avukat Masrafı

şeklinde sıralanır. Mahkeme masrafı ağırlıklı olarak; 5 aylık komiser(ler) ücretini peşinen ve iflas avansını içerir.  Diğer masraflar ise, kurumlara göre değişkenlik gösterir.

Mahkeme tarafından dosyanın kabulu ve mahkeme masraflarının yatırılması sonucunda derhal 3 aylık geçici mühlet verilir ve borçlu için yapmış olduğu ticari faaliyet ve bu faaliyetin büyüklüğüne göre 1 ile 3 adet arası komiser atanır.

Atanan konkordato komiseri kanunda belirtildiği şekilde (290. Madde) borçlu ile ilgili işlemleri yapar. Bu işlemlerin bir kısmı, borçlunun durumunun net bir şekilde tespiti, alacaklılar ile iletişime geçme, yapılandırılan veya vadelendirilen borçların ödemesini takpi etmek, borçlunun faaliyetlerine nezaret etmektir. Komiserin tüm görevlerine buradan ulaşabilirsiniz.

Atanan komiser(ler) devleti temsil eder. Bu sebeple borçlunun, konkordato süreci içinde aldığı önemli kararlar komiserin onayına sunulur. Onayladığı her karardan komiser sorumludur.  Bu süreçte komiser İİK. 227. maddeye göre memur sayılır. Bu sorumluluklarla komiser öncelikle işçinin, daha sonra hem borçlunun hem de alacaklının haklarını gözetir. Komiser, aynı zamanda şirketin ticari faaliyetlerine devam etmesine önem verir. Yani konkordato komiseri; ticaretin devamı, işçi hakları, borçlu ve alacaklı arasında bir denge kurmak zorundadır. Bu durum, komiser sayesinde alacaklıların alacaklarını bir nevi garanti altına alır. Dosyada belirtilen borçların belirtilen vadede ödenmesi; komiserin dikkat etmesi gereken hususların başında gelir. Komiser, boçlunun durumu ile ilgili, mahkemeye aylık olarak rapor sunmakla yükümlüdür.

Konkordato ilanından sonra, dosyada belirtilen alacaklılar ile posta yolu ile iletişim kurulur. Ayrıca Basın İlan Kurumu’nun ilan portalı olan www.ilan.gov.tr adresinde de konkordato ilanı ile ilgili tebligat yayımlanır. Alacak tutarı uyuşmayan, ya da alacaklı listesinde gözükmeyenler, ilanın yayımlanmasından sonra 7 gün içinde komisere müracaat edebilirler. Konkordato sürecinde borçlar iptal olmaz, devlet tarafından karşılanmaz (işkurun karşıladığı geriye dönük 3 aya kadar olan ödemmemiş maaşlar hariç). Mevcut borçlar, hazırlanan başvuru dosyası ile vadelendirilir. Yani borçlu bir yapılandırma planı yapar. Borçlu bu plana uymadığı takdirde, alacaklılar mahkemeye itiraz ederek konkordatonun mühletinin reddini talep edebilir. Yapılandırılan borçların ödemesini takip etmek konkordato komiserinin sorumluluğudur. Buradan çıkarılan en önemli sonuç:Hem borçlu alacaklarını vadelendirerek bir nevi ‘nefes almış olur’ hem de alacaklıların alacakları, devletin temsilcisi komiser(ler) tarafından gözetilerek garanti altına alınmış olur. İşçiler konusu 14. maddede detaylandırılmıştır.) Günümüzde konkordato ilan eden şirketlerin neredeyse tamamının Konkordato ilan etme sebebi, banka borçları ve yüksek faizlerdir. Bankalar, şirketlere bu borçları verirken şahsi kefalet, çapraz kefalet, ipotek, teminat gibi güvenceler karşılığında verirler. Bu durum bankaları borçlunun iflası durumunda diğer alacaklılara göre(piyasa, işçi gibi) daha avantajlı kılar. Rehinli alacaklılar kanunda diğer alacaklılara göre daha önceliklidir. Fakat, konkordato ilan kararında mahkeme, borçlu şirketin ticari faaliyetlerinin devamı için rehinli alacaklardan doğacak takibe tedbir kararı verebilir( Bir çok kez de vermiştir).Bu durumda ‘devlet kalkanı’ borçluyu bankalara karşı korur, komiser şirketin ticari faaliyetlerine devam etmesine, işçi ücretlerinin yatırılmasına ve kalan miktarlar ile piyasa borçlarının azar azar kapanmasına nezaret eder, etmelidir.

Konkordato uygulamasında işçi alacakları imtiyazlı alacak olarak görünmektedir. İİK 294. maddesine göre 206. maddenin birinci sırasındaki işçiler için konkordato şartları geçerli değildir. İşçiler, hakları olan tazminatları için icra dairesine başvurabilir, haciz yoluna başvurabilirler. Ancak; bu durum şirketin ticari faaliyetlerine devamını büyük oranda etkiliyorsa bu alacaklar için takip yapılmasına tedbir koyulması kararı mahkeme heyeti tarafından verilebilir.

3 aylık geçici mühletten sonra, yapılan duruşmada mahkeme heyeti temel olarak komiser raporunu ve rapordaki görüşünü baz alarak aşağıdaki kararlardan birini verebilir.

• Geçici Mühletin 2 ay daha uzatılması
• Kesin Mühlete geçiş
• Konkordatonun iptali

Geçici mühletin 2 ay daha uzatılması durumunda komiser aynı şekilde görevine devam eder. Komiser, 2 ay bitmeden mahkemeye görüşünü bildiren bir rapor sunar. Bu rapordan sonra yapılan mahkeme heyeti ya kesin mühlete geçiş ya da konkordato iptali karar verir. Duruşmalara alacaklılar da dilekçe ilgili makama dilekçe vererek müdahil olabilirler. Konkordato iptali halinde, borçlu ile alacaklı arasındaki kalkan kalkar ve alacaklılar gerekli takipleri başlatabilirler. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, konkordato iptalinde alacaklıların alacaklarının ne kadarını tahsil edebileceğidir. 

Kesin mühlette mahkeme konkordato uygulamasını  12 ay olarak uzatır. Komiser görevlerini daha önceki gibi yerine getirmeye devam eder. Bu süreçte de uygulamayı sakatlayıcı bir hareket tespitinde konkordato iptal edilebilir. Kesin mühletin için alacaklılar toplantısı yapılır. Bu toplantı komiser tarafından yapılır, tutanak tutulur ve borçlu da bu toplantıya nezaret eder. Yapılan toplantıda oluşturulan konkordato projesi, alacaklıların onayına sunulur. Burada rehinli ve rehinsiz alacaklılar ayrı tutularak oylama yapılır. Oylama 7 gün sürer. Oylama sonrası komiser projenin alacaklılar kabul ya da ret edildiğini mahkeme heyetine  kendi görüşünü de belirterek bir rapor ile sunar. Sunulan rapora ve oylamaya göre mahkeme heyeti konkordatonun tasdikine ya da feshine karar verir. Tasdik halinde konkordato devam eder. Fesih halinde ise konkordato iptal olur ve alacaklılar takip başlatabilir.

14- Kesin Mühlet Sonrası Nasıl İşler?

Kesin Mühlet sonuna doğru, komiser mahkeme heyetine şirketin durumunu ve kendi görüşünü belirten bir rapor sunar. Bu rapora ve duruşmaya müdahil olan alacaklıların taleplerine göre mahkeme heyeti kesin mühletin 6 ay daha uzatılmasına ya da konkordatonun bitimine karar verir. 6 ay bitiminde konkordato başarısız olmuşsa, borçlu talebiyle mahkeme rehinli mallarını kendisi satması için 6 aylık bir süre verebilir. Proje başarılı olmuşsa, borçlu borçlarını büyük oranda ve belirttiği şekilde ödemiştir. Bu durum da konkordatonun başarılı hale geldiğini gösterir.

15- Konkordatoda Faiz İşlemesi Olur Mu?

Konkordato süreci içindi rehinsiz alacaklara faiz işlemesi durur. Ancak rehinli alacaklara faiz işlemesi kesin mühlete kadar devam eder. Kesin mühlette borçlu gerekli koşulları sağlayarak mahkemeye başvurursa rehinli alacaklar için de faiz işlemesi mahkeme tarafından durdurulabilir. Rehinli alacaklar için faiz işlemesinin durdurulması hakkında yazımıza buradan erişebilirsiniz. Tarafımızca rehinsiz alacaklara faiz işlemezken rehinli alacaklara faiz işlemesi hukukun eşitlik ilkesine aykırıdır. Zaten rehinli alacağı ile alacağını  rehinsiz alacaklıya göre daha fazla garanti etmiş alacaklının aynı zamanda faiz işletmesi, rehinsiz alacaklı açısından bir haksızlık durumu oluşturmaktadır.

Konkordato ilanından sonra, işçiler daha önceki döneme ait alacakları için komiserliğe tutarı belirten bir dilekçe ile başvurabilir. Konkordato ilanından itibaren geriye dönük 1 sene içindeki maaş alacaklarının 3 aylık kısmı İşkur tarafından karşılanmaktadır. Bunun için işçi, buraya tıklayarak Ücret Garanti Fonu tarafından sağlanan belgeyi dürüst bir biçimde doldurur. Daha sonra bu belgeyi borçlu yetkilisinin ve konkordato komiserinin onayına sunar. Konkordato komiserliği, borcun doğruluğunu tasdik etmeden belgeyi onaylamaz. Gerekli onayları alan borçlu hazırlamış olduğu belgeyi İşkur’a sunar. İşçi tazminat ve diğer aylara ait maaş alacağı için takip yoluna gidebilir (Kanunun <i>294.</i> maddesinde 206. maddenin birinci sırasındaki alacaklılar için takip yolu açıktır. Birinci sıradaki alacaklılar ise işçilerdir.) Ancak; bu alacakların çokluğu borçlunun ticari faaliyetine devam etmesini engelleyecek tutarda ise mahkeme bir karar ile bu alacaklar hakkında takip yapılmasına tedbir koydurabilir. Konkordato süresi içinde komiserliğin önceliği; borçlunun ticari faaliyetlerine devam etmesine nezaret ederken mevcut dönem içindeki işçi ücretlerinin yatırılmasıdır. Bu süreç içinde haksızlığa uğrayan işçi durumuyla ilgili komiserliğe başvurabilir. Komiser bu durum hakkında mahkemeye sunmuş olduğu raporda bahsedebilir. Raporda işçilerin mağduriyetine yol açabilecek bir durumun oluşması, mahkeme heyetinin borçlu ile ilgili görüşüne etki edebilir. Buradan çıkarılan sonuç; konkordatoda işçi haklarının göz ardı edilmediğidir.

Vadesi, konkordato ilanından önce gelmiş ve ödenmemiş çeklerin arkasına yazılmasına konkordato süreci engel değildir. Ancak; vadesi konkordato süreci içerisinde gelen, hazırlanan dosyadaki ödeme planına göre yeniden vadelendirilen bir çek için, eski vadesi geçerliliğini yitirir. Yani çek ile ilgili cezai yaptırım uygulanamaz.