Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Tebliğ

Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedelleri konu alan kararda kısaca;  ihracat yapan şirketlerin yaptıkları ihracat sonucunda elde ettikleri döviz tutarının %80lik kısmını Türkiye’deki bir bankaya satma zorunluluğu getirilmiştir. Bu işlem için tanınan süre ham olarak 180 gündür.

Kararda ihracat sonucu elde edilen döviz tutarının (ihracat bedeli) ülkeye getirilme yollarından,  peşin döviz veya prefinansman hükümlerine tabi olan ihraç işlemlerinin esaslarından bahsedilmiştir. Ayrıca müteahhit firmalarca, konsinye yoluyla, geçici ihracı yapılan mallar ve Leasing Mevzuatı için yurda getirme süreleri ayrı ayrı belirtilmiştir.

• • Akreditifli Ödeme
  • Vesaik Mukabili Ödeme
  • Mal Mukabili Ödeme
  • Kabul Kredili Akreditifli Ödeme
  • Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme
  • Peşin Ödeme

-Bu şekilde yapılan ihracatın 24 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Belirtilen mühlete şirketlerin süreyi uzatabilmesine yardımcı olacağını düşündüğü belgeler (Örn: Dahilde İşletme İzin Belgesi) dahildir. Yani 24 ay tüm şartlarda azami süredir.

-Tamamı tek seferde iade edilmeyen veya süresi içinde ihracı gerçekleşmeyen peşin dövizler prefinansman hükümlerine tabi olur ve bunun sonucunda ihracat taahhüt süresi ne kadar uzatılmış ise ihracat bedelini yurda getirme süresi de o kadar uzatılır.

-Bu şekilde yapılan ihracatların 365 gün içinde yurda getirilerek bankaya satılması zorunludur.

-Konsinye yolu, mülkiyet devri yapılmaksızın malın komisyoncuya vermektir. Malın sadece zilyetliği devredilmiş olur. Bu yol ile yapılan İhracatlara örnek olarak yurt dışındaki sergi, fuar gibi organizasyonlarda sergilenmek ve satılmak amacıyla komisyoncuya verilen mallar gösterilebilir. Bu durumda ihracat bedelinin fuar, sergi vb. organizasyonun bitimini müteakip 180 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

-Bu durumda ihracat bedelinin, verilen süre ve ek süre içinde mal satıldıktan ya da yurda getirildikten sonraki 90 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

-Bu durum ile elde edilen ihracat bedelinin, kredili satış veya kiralama sözleşmesinde belirlenen vade tarihlerini izleyen 90 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

-İhracat bedelinin yurda getirilerek bankalara satılmasından ve bankadaki ihracat hesabının kapatılmasından ihracatçılar, bu işlemlerin takibinden ise bankalar sorumludur.

-Farklı durumlarda sorumluları Hazine ve Maliye Bakanlığı belirler.

-Karara göre ihracat bedelinde mahsup etme eylemi mümkündür. Belirtilen kriterlerden dolayı veya Hazine ve Maliye Bakanlığı onayı sonucu mahsup edilen tutarlar için mahsup tarihinde geçerli döviz alış kuru üzerinden döviz alım ve satım belgeleri düzenlenir.

-Yapılan bazı masrafların ( sigorta primi,komisyon,depolama,antrepo vb. veya konsinyasyon yoluyla yapılan ihracatla ilgili nakil, muhafaza, bakım vb.) ihracat bedelinden mahsubu veya görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde döviz transfer talepleri bankalarca incelenip sonuçlandırılır.

– Tartı ve analiz yapılması şartı bulunan durumlarda tartı ve analiz sonucu tespit edilen durumlarda (vezin noksanlığı,kalite farkı vb.) yapılan masrafların (ekspertiz ve tahkim ücreti, rafa vb.) mahsubu bankalarca incelenip sonuçlandırılır.

–Bedel getirme süreleri içinde yurda getirilen ihracat bedellerinde bankalarca söz konusu süre içinde mahsubu mümkün olan diğer durumlar:

• • İhracatçının ithalat bedelleri,
  • Sermaye hareketlerine ilişkin ödemeleri,
  • Görünmeyen işlemlere ilişkin giderleri,
  • Transit ticaretinin alış bedeli,
  • Mal ihraç ve ithalinde, tarafların aynı kişi olması ve ihraç bedelinin yurda getirilme süresi içinde kalması (İhraç ve İthal bedellerinin mahsubu)

-Yukarda belirtilen haller dışında kalan talepler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlanır. İzin verilen durumlarda, ihracat bedeli, süresi içinde yurda getirilmiş sayılır.

-Bakanlık tarafından verilen izin sonucu mahsuba tabi tutulan kısım için mahsup tarihinde geçerli döviz alış kuru üzerinden döviz alım satım belgeleri düzenlenir.

• • İhracat bedeli için hesaplar aracı bankalarca kapatılır.
  • Hesaplar kapatılamazsa ilgili banka 5 iş günü içinde durumu ilgili Vergi Dairesi Başkanlığı veya Müdürlüğü’ne yazılı olarak ihbar eder.
  • İhbarı alan kurum, ihbarı müteakip 10 iş günü içinde, ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderir.
  • Bu süre içerisinde hesaplatın kapatılması veya varsa mücbir sebeplerin ya da haklı sebeplerin belgelenmesi
  • Mücbir sebeplerin varlığı halinde ve devam ettiği sürece altışar aylık dönemler itibarıyla Vergi Dairesi tarafından ek süre verilir.
  • Haklı sebep varlığı durumunda yapılan altı aya kadar olan ek süre talebi, haklı durumun yazılı beyanına istinaden üçer aylık devreler halinde Vergi Dairesi tarafından ek süre tanınır.
  • Altı ayı geçen, haklı sebepe istinaden yapılan ek süre talepleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılır.

 1- Mücbir sebep kabul edilebilecek haller;

1. 1. İthalatçı veya ihracatçı firmanın infisahı, iflası, konkordatoilan etmesi veya faaliyetlerini daimi olarak tatil etmesi, firma hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmesi, şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,
   2. Grev, lokavt ve avarya hali,
   3. İhracatçı veya ithalatçı memleket resmi makamlarının karar ve işlemleri ya da muhabir bankaların muameleleri dolayısıyla hesapların kapatılmasının imkânsız hale gelmesi,
   4. Tabii afet, harp ve abluka hali,
   5. Malların kaybı, hasara uğraması veya imha edilmesi,
   6. İhtilaf nedeniyle dava açılması veya tahkime başvurulması,

Mücbir sebep hallerinin tevsiki;

(a) ve (e) halinin yetkili mercilerden, (b) ve (ç) halinin, ithalatçının bulunduğu memleketin resmi makamlarından veya mahalli odaca tasdik edilmiş olmak kaydıyla alıcı veya ithalatçı firmadan (harp ve abluka hali hariç), (c) halinin resmi makamlarımızdan, ithalatçının bulunduğu memleketin resmi makamlarından veya muhabir bankalardan, (d) halinin ise sigorta şirketlerinden, uluslararası gözetim şirketlerinden veya ilgili ülke resmi makamlarından alınmış belgelerle tevsik edilmesi şarttır.

2- Mücbir sebep halleri ile ilgili olarak yurtdışından temin edilecek belgelerin dış temsilciliklerimizce veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdik Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması gerekir.

• • 100.000 ABD doları veya eşitinin aşılmadığı durumlarda her bir gümrük beyannamesi itibarıyla;

– Mücbir sebeplerin varlığı dikkate alınmaksızın

– Beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil)

-İhracat bedeli hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline bakılmaksızın  terkin edilmek suretiyle kapatılır.

• • 200.000 ABD doları veya eşitinin aşılmadığı durumlarda her bir gümrük beyannamesi itibarıyla;
    – Belirtilen mücbir sebep halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin % 10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya   Vergi Dairesi Müdürlüğünce, terkin edilmek suretiyle kapatılır.

• • Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla, 200.000 ABD doları veya eşitini aşan, noksanlığı olan açık hesaplara ilişkin terkin talepleri bu belirtilen mücbir sebepler ile haklı durumlar göz önünde bulundurulmak suretiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılır.